ایمان پدر (قرآن)در ماجرایی که قرآن درباره همراهی حضرت موسی علیه‌السلام و حضرت خضر علیه‌السلام بیان می‌کند یکی از کارهایی که باعث تعجب حضرت موسی علیه‌السلام شد ولی حکمتش را نمی‌دانست کشته شدن نوجوان به دست حضرت خضر علیه‌السلام بود که برای حفظ ایمان پدر و مادرش کشه شد. ۱ - حفظ ایمان والدینحفظ ایمان پدر و مادر، عامل کشته شدن نوجوان به دست خضر علیه‌السلام بود: فانطـلقا حتی اذا لقیا غلـما فقتله قال اقتلت نفسا زکیة بغیر نفس لقد جئت شیـا نکرا• واما الغلـم فکان ابواه مؤمنین فخشینآ ان یرهقهما طغیـنا وکفرا. باز به راه خود ادامه دادند، تا اینکه نوجوانی را دیدند و او آن نوجوان را کشت. (موسی) گفت: «آیا انسان پاکی را، بی آنکه قتلی کرده باشد، کشتی؟! براستی کار زشتی انجام دادی!»و اما آن نوجوان، پدر و مادرش با ایمان بودند و بیم داشتیم که آنان را به طغیان و کفر وادارد! ۱.۱ - دیدگاه آیت الله مکارم شیرازیدر این آیه به راز قتل نوجوان پرداخته چنین می‌گوید: اما آن نوجوان پدر و مادرش با ایمان بودند، و ما نخواستیم که این نوجوان، پدر و مادر خود را از راه ایمان بیرون ببرد و به طغیان و کفر وادارد (و اما الغلام فکان ابواه مؤمنین فخشینا ان یرهقهما طغیانا و کفرا). این احتمال نیز در تفسیر آیه از طرف جمعی از مفسران ذکر شده است که منظور این نیست که نوجوان کافر و طغیانگر پدر و مادر خود را از راه بدر برد، بلکه منظور این است که او پدر و مادر خود را به خاطر طغیان و کفرش اذیت و آزار فراوان دهد ولی تفسیر اول نزدیکتر به نظر می‌رسد. به هر حال آن مرد عالم، اقدام به کشتن این نوجوان کرد و حادثه ناگواری را که در آینده برای یک پدر و مادر با ایمان در فرض حیات او رخ می‌داد دلیل آن گرفت. تعبیر به خشینا (ما ترسیدیم که در آینده چنین شود...) تعبیر پر معنایی است، این تعبیر نشان می‌دهد که این مرد عالم خود را مسئول آینده مردم نیز می‌دانست، و حاضر نبود پدر و مادر با ایمانی به خاطر انحراف نوجوانشان دچار بدبختی شوند. و به تعبیر دیگر هدف پرهیز از حادثه ناگواری است که انسان روی اصل محبت، می‌خواهد از آن اجتناب ورزد. این احتمال نیز وجود دارد که به معنی علمنا (دانستیم) بوده باشد چنان که از ابن عباس نقل شده است یعنی ما می‌دانستیم که اگر او بماند چنین حادثه ناگواری در آینده برای پدر و مادرش اتفاق می‌افتد. و اما اینکه چگونه ضمیر جمع متکلم برای یک فرد آمده است پاسخش روشن می‌باشد این اولین بار نیست که در قرآن به چنین تعبیری برخورد می‌کنیم هم در قرآن و هم در سایر کلمات زبان عرب و غیر عرب، اشخاص بزرگ گاهی به هنگام سخن گفتن از خویشتن ضمیر جمع به کار می‌برند، و این به خاطر آن است که آنها معمولا نفراتی در زیر دست دارند که به آنها ماموریت برای انجام کارها می‌دهند، خدا به فرشتگان دستور می‌دهد و انسان‌ها به نفرات زیر دست خویش. و بعد اضافه کرد: ما چنین اراده کردیم که پروردگارشان فرزندی پاکتر و پر محبت‌تر به جای او به آنها عطا فرماید(فاردنا ان یبدلهما ربهما خیرا منه زکاة و اقرب رحما). کوتاهی عمر بخاطر آزار پدر و مادر جایی که فرزندی به خاطر آنکه در آینده پدر و مادر خویش را آزار می‌دهد و در برابر آنها طغیان و کفران می‌کند و یا آنها را از راه الهی به در می‌برد مستحق مرگ باشد چگونه است حال فرزندی که هم اکنون مشغول به این گناه است، آنها در پیشگاه خدا چه وضعی دارند. در روایات اسلامی پیوند نزدیکی میان کوتاهی عمر و ترک صله رحم (مخصوصا آزار پدر و مادر) ذکر شده است. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۱۷۵، برگرفته از مقاله «ایمان پدر». |